Το Αμπού Ντάμπι είναι η πρωτεύουσα και δεύτερη μεγαλύτερη πόλη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ). Η πόλη εκτείνεται κατά μήκος μίας μακρόστενης παράκτιας νησίδας στον Περσικό κόλπο, η οποία περιβάλλεται από άλλα μικρότερα νησιά και κολπίσκους. Ο πληθυσμός της ξεπερνά τις 945.268 κατοίκους (2008), και η έκταση της μητροπολιτικής περιοχής είναι 67.340 τετρ.χλμ. Η πόλη, όπως και ολόκληρο το εμιράτο, έχει ένα από τα μεγαλύτερα κατά κεφαλή εισοδήματα στον κόσμο.
Το Αμπού Ντάμπι είναι έδρα των σημαντικότερων υπηρεσιών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΑΕ, καθώς και της βασιλικής οικογένειας. Σήμερα, η πόλη θεωρείται μία κοσμοπολίτικη μητρόπολη, καθώς η γρήγορη ανάπτυξη και αστικοποίησή της, παράλληλα με το συγκριτικά υψηλό εισόδημα των κατοίκων, την έχουν μετατρέψει στην πιο προηγμένη πόλη από τις αραβικές μητροπόλεις. Αποτελεί κέντρο πολιτικών, βιομηχανικών, πολιτιστικών και εμπορικών δραστηριοτήτων, ενώ παράγει το 15% του ΑΕΠ της χώρας. Στο Αμπού Ντάμπι έχουν επίσης την έδρα τους το τοπικό χρηματιστήριο, η κεντρική τράπεζα των ΗΑΕ, καθώς και πολλές πολυεθνικές επιχειρήσεις. Το εμιράτο του Αμπού Ντάμπι είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο, αλλά παράλληλα η οικονομία του είναι πολυδιάστατη με παράλληλη ανάπτυξη των οικονομικών υπηρεσιών και του τουρισμού. Θεωρείται η τρίτη πιο ακριβή πόλη στην ευρύτερη περιοχή, και η 26η στον κόσμο. Η αραβική αεροπορική εταιρία Etihad έχει έδρα το Άμπου Ντάμπι.
Η ετυμολογία του ονόματος του Αμπού Ντάμπι είναι σχετική ασαφής, αν και υπάρχουν αρκετές θεωρίες. Επικρατέστερη φαίνεται αυτή που υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από την παρουσία πολλών ελαφιών (γαζέλες), οι οποίες ονομάζονται "ντάμπι" (dhabi) στα αραβικά, στην περιοχή. Επίσης, μπορεί να αναφέρεται ως ο "πατέρας των ελαφιών" ή η "μητέρα των ελαφιών", από την αντίστοιχη αραβική έκφραση "αμπού" (πατέρας) ή "ουμ" (μητέρα).
Πιθανότερο όμως είναι το όνομα της πόλης να ήταν αρχικά Ντου Ντάμπι (Dhu Dhabi), με τη σημασία του "κατέχω ελάφια", ενώ στην πορεία των χρόνων το πρόθεμα "ντου" αφαιρέθηκε. Στην αρχαιότητα, η περιοχή ονομαζόταν "μιχλ" (αραβική λέξη για το αλάτι), ίσως λόγω του αλμυρού νερού. Σήμερα αυτό το όνομα διατηρείται μόνο σε ένα νησί δίπλα στην πόλη του Αμπού Ντάμπι.
Περιοχές του Αμπού Ντάμπι κατοικήθηκαν ακόμα και 3 εκατ. χρόνια π.Χ.[εκκρεμεί παραπομπή], ενώ η πρώιμη ιστορία του ταυτίζεται με τις νομαδικές φυλές τροφοσυλλεκτών και ψαράδων που διέμεναν στην ευρύτερη περιοχή. Το σύγχρονο Αμπού Ντάμπι χρονολογείται την εποχή της ακμής μία σημαντικής συμμαχίας φυλών με την ονομασία Μπάνι Γιας στα τέλη του 18ου αιώνα, η οποία επίσης είχε και στην κυριαρχία της την πόλη του Ντουμπάι. Τον 19ο αιώνα οι επικράτειες των δύο πόλεων διαχωρίστηκαν.
Στα μέσα του 20ού αιώνα η οικονομία της πόλης συνέχισε να βασίζεται κυρίως στην εκτροφή καμήλων και στην καλλιέργεια λαχανικών σε γειτονικές οάσεις, όπως η Αλ Αίν και η Λίβα, ενώ η αλιεία και η αλιεία μαργαριταριών διεξάγονταν τους καλοκαιρινούς μήνες. Το 1939, ο σεΐχης Σαχμπούτ μπιν Σουλτάν Αλ Ναγιάν παραχώρησε συμφωνίες έρευνας πετρελαίου και το πρώτο κοίτασμα ανακαλύφθηκε το 1958. Αρχικά, τα έσοδα είχαν ένα μικρό αντίκτυπο με την κατασκευή μερικών ψηλών κτιρίων και του πρώτου ασφαλτοστρωμένου δρόμου που ολοκληρώθηκε το 1961. Ο σεΐχης Σαχμπούτ όμως, χωρίς να είναι βέβαιος για τη διάρκεια αυτής της νέας μορφής εσόδων, διατήρησε μία συντηρητική προσέγγιση με αποταμίευση παρά επενδύσεις ανάπτυξης. Ο αδελφός του, Ζαέντ μπιν Σουλτάν Αλ Ναγιάν, είδε τον πλούτο του μαύρου χρυσού ως μία σημαντική ευκαιρία για να μεταμορφώσει το εμιράτο, και όταν η βασιλική οικογένεια Αλ Ναγιάν αποφάσισε να του δώσει το θρόνο της εξουσίας, μπόρεσε να υλοποιήσει το όραμά του. Ο Ζαέντ ανέβηκε στην εξουσία με την υποστήριξη των Βρετανών το 1966.
Με την ανακοίνωση των Βρετανών το 1968 ότι θα αποσυρθούν από τον Περσικό κόλπο μέχρι το 1971, ο σεΐχης Ζαέντ ανέλαβε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία των ΗΑΕ. Με την πλήρη ανεξαρτησία των εμιράτων και την ίδρυση της ομοσπονδίας τους ως ΗΑΕ το 1971, το Αμπού Ντάμπι έγινε η πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους.
Η πόλη του Αμπού Ντάμπι βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του Περσικού κόλπου στην Αραβική χερσόνησο, ενώ εκτείνεται πάνω στο ομώνυμο νησί, το οποίο δεν απέχει παρά 250 μ. από την ηπειρωτική ξηρά. Η πόλη περιστοιχίζεται από ένα μικρό πλήθος νησιών και νησίδων, ενώ ανάμεσά τους σχηματίζονται κολπίσκοι και όρμοι. Τα σημαντικότερα κοντινά νησιά είναι το Σααντιγιάτ και το Ρίιμ, τα οποία και ενώνονται με γέφυρες με το Αμπού Ντάμπι.
Το μεγαλύτερο μέρος της μητροπολιτικής περιοχής εκτείνεται και πέρα από το νησί, με σημαντικές υποδομές στην ηπειρωτική ξηρά, όπως το διεθνές αεροδρόμιο της πόλης, βιομηχανικές ζώνες, καθώς και τις συνοικίες Χαλίφα Α και Β, Ράχα Μπιτς, Μπανίγιας και Γιας Άιλαντ.
Το κλίμα της πόλης είναι θερμό και ξηρό. Όλο το έτος ο ουρανός είναι ανέφελος. Μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου ο καιρός είναι ιδιαίτερα ζεστός και υγρός με μέσες μέγιστες θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 42 °C. Το διάστημα αυτό είναι επίσης συχνές και οι αμμοθύελες με ιδιαίτερα σημαντικό περιορισμό της ορατότητας. Ο καιρός είναι πιο δροσερός από τον Νοέμβριο ως και τον Μάρτιο, με περιστασιακή παρουσία ομίχλης.
Ο σείχης Χαλίφα μπιν Ζαγέντ Αλ Ναγιάν είναι ο κληρονομικός ηγεμόνας ή εμίρης του Αμπού Ντάμπι. Είναι γιος του σεΐχη Ζαγέντ μπιν Σουλτάν Αλ Ναγιάν και πρώτου πρόεδρου των ΗΑΕ. Ο ετεροθαλής αδελφός του, σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ Αλ Ναγιάν είναι ο διάδοχος πρίγκηπας του Αμπού Ντάμπι, διαθέτοντας παράλληλα ισχυρή επιρροή ως πρόεδρος του εκτελεστικού συμβουλίου του εμιράτου και υπαρχηγός των ενόπλων δυνάμεων.
Το εκτελεστικό συμβούλιο του εμιράτου, ανώτατο πολιτικό όργανο με συμβουλευτικό χαρακτήρα στον εμίρη, έχει πλέον 12 μέλη, τα οποία προέρχονται κυρίως από τη βασιλική οικογένεια του Αμπού Ντάμπι, Αλ Ναγιάν, καθώς και ορισμένους πολιτικούς.
Τα ΗΑΕ διατηρούν την κληρονομική μοναρχία ως πολίτευμα στο σύνολό τους και οι εμίρηδες είναι μέλη του Ανώτατου Συμβουλίου των ΗΑΕ, στο οποίο προΐσταται ο πρόεδρος της χώρας. Αν και η προεδρική θητεία είναι πενταετής με ψήφο προεδρική επιλογής από το συμβούλιο, ο σεΐχης Ζαγέντ μπιν Σουλτάν Αλ Ναγιάν κατείχε τη θέση από την ίδρυση του κράτους μέχρι και το θάνατό του το 2004, για να τον διαδεχθεί ο σεΐχης Χαλίφα μπιν Ζαγέντ Αλ Ναγιάν. Είναι κοινά αποδεκτό ότι πρόεδρος των εμιράτων εκλέγεται ο εκάστοτε ηγεμόνας του Αμπού Ντάμπι.
Σε ομοσπονδιακό επίπεδο, η νομοθεσία επικυρώνεται από το Ανώτατο Συμβούλιο. Το Συμβούλιο των Υπουργών αποτελεί και την εκτελεστική εξουσία του κράτους αποτελούμενο από 20 μέλη και με επικεφαλής τον πρωθυπουργό, ο οποίος επιλέγεται από τον πρόεδρο. Η θέση του πρωθυπουργού σήμερα καλύπτεται από τον εμίρη του Ντουμπάι, σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Ρασίντ Αλ Μακτούμ. Το υπουργικό συμβούλιο είναι υπόλογο στο Ομοσπονδιακό Εθνικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από 40 μέλη και έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Κάθε εμιράτο διορίζει έναν συγκεκριμένο αριθμό αντιπροσώπων στο σώμα αυτό, ενώ πρόσφατα αποφασίστηκε ότι η επιλογή των μελών θα γίνεται από ένα εκλεκτορικό σώμα. Το Αμπού Ντάμπι αντιπροσωπεύεται από 8 μέλη στο εθνικό συμβούλιο.
Ο ιδιαίτερος πλούτος των ΗΑΕ σε υδρογονάνθρακες αντικατοπτρίζεται στο υψηλότερο κατά κεφαλή ΑΕΠ στον κόσμο, ενώ το Αμπού Ντάμπι κατέχει την πλειονότητα των κοιτασμάτων πετρελαίου (95%) και φυσικού αερίου (92%) της περιοχής. Επίσης, σε παγκόσμιο επίπεδο στο εμιράτο βρίσκεται το 9% των επιβεβαιωμένων αποθεμάτων πετρελαίου (98.2 εκατ. βαρέλια) και περίπου το 5% των αποθεμάτων φυσικού αερίου (5.6 τρις κυβικά μέτρα). Η εθνική εταιρία διαχείρισης πετρελαίου (ADNOC) εκτίμησε τον Αύγουστο του 2006 ότι τα ΗΑΕ μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή σε αργό πετρέλαιο στα 2.8 εκατ. βαρέλια την ημέρα και στόχος είναι η παραγωγή το 2010 να ανέρχεται σε 4 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα.