Η Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου (αραβικά: جمهورية مصر العربية Γκουμχουρίγια Μισρ ελ-Αραμπίϊα, όπου مصر‎ Μισρ είναι η λέξη για την Αίγυπτο) είναι ένα κράτος κυρίως της βορειοανατολικής Αφρικής, μαζί με τη χερσόνησο του Σινά, που είναι γέφυρα ξηράς (ισθμός) στη νοτιοδυτική Ασία. Γι' αυτό το λόγο η Αίγυπτος είναι διηπειρωτική χώρα και θεωρείται μια μεγάλη δύναμη στη Βόρεια Αφρική, τη Μεσόγειο Θάλασσα στον Ισλαμικό κόσμο και την Ερυθρά Θάλασσα. Καλύπτει μια έκταση 1.001.450 km2. Η Αίγυπτος συνορεύει προς βορειοανατολικά με τη Λωρίδα της Γάζας και το Ισραήλ, δυτικά με τη Λιβύη και νότια με το Σουδάν. Βρέχεται βόρεια από τη Μεσόγειο και ανατολικά από την Ερυθρά Θάλασσα.
H Αίγυπτος είναι μια από τις πιο πολυπληθείς χώρες της Αφρικής και τις Μέσης Ανατολής. Η μεγάλη πλειονότητα των 75.500.662 κατοίκων της ζει κοντά στις όχθες του ζωοδότη ποταμού Νείλου, μια έκταση περίπου 40.000 km2, που είναι η μόνη αρδεύσιμη εύφορη γη της χώρας. Μεγάλες περιοχές της Ερήμου Σαχάρας είναι αραιοκατοικημένες. Πάνω από το μισό του πληθυσμού της ζει στις αστικές περιοχές και η μεγάλη πλειονότητα του αστικού πληθυσμού ζει στις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις, Κάιρο (πρωτεύουσα), Αλεξάνδρεια και άλλες μεγάλες πόλεις κατά μήκος του Νείλου.
Η χώρα είναι διάσημη για τον αρχαίο πολιτισμό της και μερικών από τα πιο διάσημα μνημεία, που περιλαμβάνουν την Γκίζα και το σύμπλεγμα των πυραμίδων και τη Μεγάλη Σφίγγα. Στη νότια πόλη του Λούξορ περιλαμβάνει πολλά αρχαία τεχνουργήματα, όπως τον Νάο του Καρνάκ και την Κοιλάδα των Βασιλέων. Η Αίγυπτος πλατιά θεωρείται ως ένα σημαντικό πολιτικά και πολιτιστικά έθνος της Μέσης Ανατολής.
Κατέχει, ακόμη, μια από τις πιο αναπτυγμένες οικονομίες στη Μέση Ανατολή, με τομείς όπως ο τουρισμός, η γεωργία, η βιομηχανία και οι υπηρεσίες, που μοιράζονται σχεδόν ίσα μερίδια του ΑΕΠ της χώρας. Συνολικά, η Αιγυπτιακή Οικονομία είναι ταχεία αναπτυσσόμενη, εν μέρει χάριν της νομοθεσίας της, που στοχεύει στην προσέλκυση επενδύσεων, σε συνδυασμό με την εσωτερική και πολιτική σταθερότητα και την εμπορική φιλελευθεροποίηση.
Στα Αρχαία Αιγυπτιακά το όνομα της χώρας ήταν Kemet (km.t), που σημαίνει «Μαύρη γη», αναφερόμενο στα εύφορα μαύρα ιζήματα του Νείλου στα ετήσια πλημυριζόμενα από το Νείλο χωράφια, διαφοροποιούμρνο έτσι από την «Κόκκινη γη» (dsr.t) της ερήμου. Το όνομα άλλαξε από «kīmi» σε «kīmə» στην Κοπτική Περίδο της Αιγυπτιακής Γλώσσας και εμφανίστηκε στα (πολύ) Αρχαία Ελληνικά αε «Χημία» («Khēmía»). Ένα άλλο όνομα ήταν το «t3-mry», που σημαίνει «χώρα της όχθης του ποταμού». Τα ονόματα της Άνω και Κάτω Αιγύπτου ήταν «Ta-Sheme'aw» («t3-šmˁw»), δηλαδή «χώρα σπαρτών», και «Ta-Mehew» («t3 mḥw»), δηλαδή «βόρεια χώρα», αντίστοιχα.
Η ελληνική ονομασία «Αίγυπτος» προέρχεται από την αρχαιότερη Γραμμική Β΄ «a-ku-pi-ti-yo», που μεταφέρθηκε στα Αρχαία Ελληνικά με τη σύγχρονη μορφή του. Το επίθετο «αιγύπτιος» μετατράπηκε στα Κοπτικά ως «γύπτιος», «κύπτιος» και από εκεί στα Αραβικά ως «qubṭī» και μετά σε «qubṭ» στα Αγγλικά Κοπτικά. Η ελληνική ονομασία φέρεται ότι προέρχονταν από τη νεώτερη αρχαίας Αιγυπτιακή φράση (Αμάρνα) «Hikuptah», που προερχόταν από την παραφθορά της αρχαιότερης «Hwt-ka-Ptah» («ḥwt-k3-ptḥ»), που «σήμαινε οίκος της ψυχής (ka) του Πτα», ονομασία ενός ναού του θεού Πτα στη Μέμφιδα. Πάντως, ο Στράβων είχε δώσει την παρετυμολογία, σύμφωνα με την οποία το Αίγυπτος προέρχονταν από το συνδυασμό των λέξεων «Αιγίαο» και «υπτίως», δηλαδή «κάτω (νότια) από το Αιγαίο (Πέλαγος)».
Το «Miṣr», το Αραβικό και σύγχρονο επίσημο όνομα της Αιγύπτου (στα Αιγυπτιακά Αραβικά «Maṣr», είναι σημιτικής προέλευσης, απευθείας παράγωγη από άλλες σημιτικές λέξεις για την Αίγυπτο, όπως η Εβραϊκή «מִצְרַיִם» («Mitzráyim»), που σημαίνει «τα δυο στενά», σε αναφορά της παλαιάς δυναστικής διαίρεσης σε Άνω και Κάτω Αίγυπτο. Η ίδια λέξη πολύ συχνά μεταφράζεται και σαν «μητρόπολη», «πολιτισμός», «χώρα» ή «συνοριακή γη».
Η χώρα που είναι γνωστή ως «Αίγυπτος» έχει μια μακριά και πολύπλοκη, πληθυσμιακή ιστορία. Αυτό συνέβη εν μέρει λόγω της γεωγραφικής της χωροθέτησης στα σταυροδρόμια πολλών κύριων πολιτιστικών περιοχών: της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, της Σαχάρας και της Ανατολικής Αφρικής. Επιπρόσθετα η Αίγυπτος δέχθηκε πολλές μαζικές εισβολές κατά τη διάρκεια της μακράς της ιστορίας, περιλαμβάνοντας τους Χαναανίτες, τους Λίβυους, τους Νούβιους, τους Ασσύριους, τους Κουσίτες, τους Πέρσες, τους Έλληνες, τους Ρωμαίους, τους Άραβες, τους Οθωμανούς, τους Γάλλους και τους Βρετανούς. Οι πολλές κατακτήσεις μέσα στο χρόνο κάνουν ερευνητική τη σχέση μεταξύ Σύγχρονων και Αρχαίων Αιγυπτίων. Η οριοθέτηση των Ανατολικών συνόρων είναι συνδεδεμένη με τη δημιουργία στην Παλαιστίνη, μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, του κράτους του Ισραήλ. Με τις συμφωνίες ανακωχής του 1949, η Αίγυπτος καθόριζε τη διοίκησή της στο τμήμα της Παλαιστίνης (βρετανική εντολή) που λεγόταν Λωρίδα της Γάζας, η οποία είχε παραχωρηθεί στο αραβοπαλαιστινιακό κράτος από το σχέδιο διαμελισμού του ΟΗΕ το 1947, το οποίο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Τις λωρίδες της Γάζας και του Σινά κατέλαβαν όμως οι δυνάμεις του Ισραήλ στη διάρκεια της αραβοϊσραηλινής σύρραξης του 1967. Το 1973, οι Αιγύπτιοι προσπάθησαν να ανακαταλάβουν τη χερσόνησο του Σινά, αλλά απέτυχαν. Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ που κατέληξαν (ύστερα από ενδιάμεσες συμφωνίες) στη συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ (1979) και στην οριστική αποχώρηση του Ισραήλ από τις περιοχές που κατείχε από το 1967 έως το 1982. Το 2001-2 η ένταση αναζωπυρώθηκε και οι Ισραηλινοί αναπτύχθηκαν στρατιωτικά σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη.
Τον Ιανουάριο του 2011 μετά τις ταραχές που εκδηλώθηκαν στην Αλγερία και την Τυνησία, της οποίας ο πρόεδρος της χώρας διέφυγε στη Σαουδική Αραβία, ξέσπασαν διαδηλώσεις και στην Αίγυπτο με αρχικό αίτημα την παραίτηση της κυβέρνησης του Χόσνι Μουμπάρακ, που εξελίχθηκε σε αίτημα παραίτησης του ίδιου. Κατά τις συμπλοκές που ακολούθησαν με δυνάμεις της αστυνομίας σκοτώθηκαν από 300 ως 684 άτομα(ανάμεσα στα οποία 135 διαδηλωτές, 12 αστυνομικοί, 12 δραπέτες της φυλακής και ένας διευθυντής φυλακών) Ο πρόεδρος αναγκάστηκε να προβεί σε αλλαγές στην κυβέρνηση η οποία και παραιτήθηκε και στον διορισμό Αντιπροέδρου, ωστόσο και παρότι είχε απαγορευτεί η κυκλοφορία, κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος, απαγορεύτηκαν τα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ, δεν επιτράπηκε από το κράτος-δικτατορία ολικά η πρόσβαση στο διαδίκτυο και οι τηλεπικοινωνίες είχαν εκμηδενιστεί όσον αφορά τον πληθυσμό της Αιγύπτου, οι μαχητικές διαδηλώσεις συνεχίστηκαν, κυρίως στο Κάιρο. Ο Μουμπάρακ εξαναγκάστηκε σε παραίτηση στις 11 Φεβρουαρίου. Η εξουσία μεταβιβάστηκε στο Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων. Στις 3 Μαρτίου 2011 ο Εσάμ Σαράφ διορίστηκε νέος πρωθυπουργός.
Την Τετάρτη 3 Ιουλίου 2013, και ενώ οι διαδηλώσεις εναντίον του Μοχάμεντ Μόρσι συνεχίζονταν, αμέσως μετά την λήξη της διορίας 48 ωρών του στρατιωτικού τελεσίγραφου δυνάμεις του Στρατού κατέλαβαν το κτήριο της κρατικής τηλεόρασης και έθεσαν σε περιορισμό τον Μοχάμεντ Μόρσι, καταλαμβάνοντας περιμετρικά το στρατόπεδο της Ρεπουμπλικανικής Φρουράς, όπου βρισκόταν και συνέχιζε να εργάζεται ο πρόεδρος της Αιγύπτου. Ο Στρατός καθαίρεσε τον πρόεδρο Μόρσι του αξιώματός του και ανέστειλε την ισχύ του Συντάγματος, παρουσιάζοντας τον οδικό χάρτη που είχε σχεδιάσει τις προηγούμενες ημέρες το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο, που θα κυβερνά τη χώρα μέχρι τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές. Ο Στρατός παραχώρησε την εξουσία της χώρας στον πρόεδρο του Συνταγματικού Δικαστηρίου, δικαστή Αντλί Μανσούρ.
Χωροθετημένη στην ακραία βορειοανατολική γωνιά της Αφρικής, η Αρχαία Αιγυπτιακή Κοινωνία ήταν σε ένα σταυροδρόμι μεταξύ της Αφρικής και της Εγγύς Ανατολής. Οι πρώιμοι υποστηρικτές της Θεωρίας του Δυναστικού Αγώνα βάσισαν την υπόθεσή τους στην αύξηση της καινοτομίας, τη φαινομενικά ταχύρυθμη αλλαγή της κεραμικής της Προδυναστικής Περιόδου και στις αξιοσημείωτες εμπορικές επαφές μεταξύ της Αρχαίας Αιγύπτου και της Μέσης Ανατολής. Αυτό δεν είναι πλέον η κυρίαρχη άποψη στην Αιγυπτιολογία, ωστόσο τα στοιχεία στα οποία βασιζόταν προτείνουν ακόμη την επιρροή από αυτές τις περιοχές. Ο Fekri Χασάν και ο Edwin et al προτείνουν ως ένα σημείο την αμοιβαία επιρροή από την εσωτερική Αφρική όσο και από το Λίβανο. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ένα συγγραφέα, η επιρροή αυτή φαίνεται να είχε ελάχιστο αντίκτυπο στους αυτόχθονες πληθυσμούς που ήταν ήδη παρόντες.
Ένας συγγραφέας έχει δηλώσει ότι η Κοινωνία Νακάντα της Προδυναστικής Αιγύπτου, στην Άνω Αίγυπτο, είναι σχεδόν ταυτόσημη με την «Κοινωνία ομάδα-Α» του Κάτω Σουδάν. Βασίστηκε εν μέρει σε ομοιότητες στους βασιλικούς τάφους του Qustul, ώστε κάποιοι μελετητές να προτείνουν μια Αιγυπτιακή προέλευση στη Νουβία ανάμεσα στην «Κοινωνία Α». Το 1996 οι Lovell και Prowse ανέφεραν την παρουσία ανεξάρτητων ηγετών θαμένων στη Νακάντα που θεωρήθηκε ότι είναι σε εξαιρετικούς, υψηλότερης στάθμης τάφους, δείχνοντας ότι είναι πιο κοντά στη σχετική μορφολογία με τους πληθυσμούς της Βόρειας Νουβίας, παρά σ' αυτούς της Νότιας Αιγύπτου. Ωστόσο, οι περισσότεροι μελετητές απέρριψαν αυτήν την υπόθεση και δικαιολόγησαν την ταυτόχρονη παρουσία βασιλικών τάφων με αυτούς στο Qustul ως απλά επεξεργασμένη ταυτόχρονα μαζί με προβλήματα στις χρονολογικές τεχνικές.
Η γλώσσα του Νουβιακού λαού ήταν μια από τις Νειλοσαχαριανές γλώσσες, ενώ η γλώσσα του Αιγυπτιακού λαού ήταν μια από τις Αφροασιατικές γλώσσες.
Ο Τόμπι Γουίλκονσον, στο βιβλίο του «Γέννεση των Φαραώ» προτείνει την προέλευση των Αιγυπτίων από κάπου στην Ανατολική Έρημο. Παρουσίασε ενδείξεις σύμφωνα με τις οποίες η Προδυναστική Αίγυπτος αντέγραψε την παραδοσιακή Αφρικανική Κοινωνία των βοοειδών, τυπική στους Νοτιοσουδανούς και γενικά Ανατολικοαφρικανούς ημινομάδες ως σήμερα. Ο Kendall συμφωνεί με ότι η ερμηνεία του Wilkinson ότι οι αρχαίες βραχογραφίες της περιοχής μπορούν να αντιπροσωπεύουν τα πρώτα παραδείγματα βασιλικών στεμμάτων που επίσης δείχνουν στο Qustul της Νουβίας ως πιθανή υποψηφιότητα της προέλευσης του λευκού στέμματος, που είναι τα αρχαιότερα γνωστά παραδείγματα που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι τα πρόβατα και οι κατσίκες έγιναν γνωστές στη Νουβία εδώ και περίπου 8.000 χρόνια. Υπάρχει κάποια υποψία, ότι αυτή η κουλτούρα είναι πιθανό να είναι ο πρόδρομος των Αιγυπτίων, που βασίζεται στις πολιτισμικές ομοιότητες και στην κοινωνική πολυπλοκότητα, η οποία πιστεύεται ότι αντανακλά το Παλαιό Βασίλειο της Αιγύπτου, από τη Νοτιοδυτική Ασία.
Κατά τη διάρκεια της Προεδρίας του Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ δημιουργείται, το 1958, η Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία (ΗΑΔ) σε σύμπραξη με τη Συρία. Η ένωση έγινε μετά από δημοψήφισμα. Το νέο κράτος συνέχισε να είναι μέλος του ΟΗΕ με αυτό το όνομα. Το 1961 η Συρία αποσύρθηκε. Η Αίγυπτος συνέχισε να ονομάζεται διεθνώς με αυτό το όνομα. Στις 2 Σεπτεμβρίου 1971, άλλαξε το όνομά της σε Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου.
Η χώρα είναι ημιπροεδρική δημοκρατία, με αρχηγό Κράτους τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Από το 1981 ως το Φεβρουάριο του 2011 στο αξίωμα αυτό διετέλεσε ο Χόσνι Μουμπάρακ. Τον Ιανουάριο του 2011 ανέλαβε πρωθυπουργός ο Αχμέτ Σαφίκ μετά την παραίτηση του Αχμετ Ναζίφ. Ύστερα από ταραχές και διαδηλώσεις με 300 και πλέον νεκρούς ο Πρόεδρος Μουμπάρακ εξαναγκάστηκε σε παραίτηση. Μετά την παραίτηση του Χόσνι Μουμπάρακ, ανέλαβε προσωρινός πρόεδρος ο στρατιωτικός Μοχάμεντ Χουσεΐν Ταντάουι στις 11 Φεβρουαρίου 2011 ο οποίος διόρισε πρωθυπουργό της Αιγύπτου τον ακαδημαϊκό Εσσάμ Σαράφ. Ο Εσσαμ Σαραφ διετέλεσε πρωθυπουργός έως τον Νοέμβριο του 2011 οπότε και παραιτήθηκε και την πρωθυπουργία ανέλαβε ο Καμάλ Γκανζούρι, ο οποίος είχε διατελέσει και παλαιότερα πρωθυπουργός από το 1996 έως το 1999. Τον Νοέμβριο του 2011 ξεκίνησαν οι πρώτες εκλογές μετά την ανατροπή του Προέδρου Μουμπάρακ. Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική.
Εκλογές
Κύριο λήμμα: Εκλογές στην Αίγυπτο
Η χώρα αριθμεί 85.294.388 κατοίκους, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2013[32] To προσδόκιμο ζωής, με βάση εκτιμήσεις του 2013, είναι 73,19 χρόνια για το σύνολο του πληθυσμού (75,93 για τις γυναίκες και 70,57 για τους άνδρες).
Καλλιεργούνται ζαχαροκάλαμο 12 εκ. τόνοι, αραβόσιτος 5 εκ. τόνοι, ντομάτες 4.5 εκ., πατάτες, ρύζι, σιτάρι, βαμβάκι, τριφύλλι. Κτηνοτροφία καλή με εκτροφή βοοειδών, βουβαλιών και αμνοεριφίων. Η Αίγυπτος είναι πετρελαιοπαραγωγός χώρα με παραγωγή 335 εκ. βαρελιών ετησίως και πετρελαιοειδών καθώς και φυσικό αέριο (25 εκ. μετρικοί τόνοι). Υπάρχουν επίσης αρκετά ορυχεία αλατιού, σιδήρου και αργίλου.
Χημικά προϊόντα, μηχανήματα, εξοπλισμός μεταφορών, τρόφιμα, βασικά μέταλλα κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση 37% και τις Η.Π.Α. 18%.
Πετρέλαιο και πετρελαιοειδή 49%, βαμβακερά νήματα και υφάσματα 16%. Μεταλλουργικά προϊόντα, με προορισμό την κυρίως Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Η.Π.Α.
Υπάρχουν γαζέλες, αγριοπρόβατα της ερήμου, μεγάλα τρωκτικά που μοιάζουν με καγκουρό, αιγυπτιακά τσακάλια, αγριόγατες, κόμπρες στις αγροτικές περιοχές, μαγκούστα, τρία είδη βαράνων (μιας φοβερής γιγάντιας σαύρας) αλλά δεσπόζει ο περίφημος κροκόδειλος του Νείλου το μεγαλύτερο ερπετό στην γη και του είδους με μήκος που φτάνει και τα 10 μέτρα. Επίσης υπάρχουν περί τα 350 είδη πτηνών ενώ ο Νείλος έχει πάνω από 200 ποικιλίες ψαριών.
Στην Αίγυπτο ισχύει η θανατική ποινή. Ο συνολικός αριθμός των κρατουμένων φτάνει τους 64.378. Τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν πλήξει την φήμη της Αιγύπτου ως μετριοπαθούς χώρας. Η εγκληματικότητα του δρόμου και οι κλοπές που ήταν σπάνιες, έχουν αρχίσει να αυξάνονται. Επίσης η διακοινοτική βία μεταξύ Μουσουλμάνων και Χριστιανών έχει αποκτήσει πιο μόνιμα χαρακτηριστικά. Οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν ασκήσει κριτική στην αστυνομία για κατάχρηση της τρέχουσας νομοθεσίας εκτάκτου ανάγκης, που έχει ως αποτέλεσμα τη διαπίστωση βασανιστηρίων ή θανάτων πολιτικών κρατουμένων κατά τη διάρκεια της κράτησής τους.
Κύρια λιμάνια είναι η Αλεξάνδρεια, η Νταμιέτα, το Σουέζ και το Πορτ Σαΐντ. Η Αίγυπτος συνδέεται σιδηροδρομικά με τη Λιβύη και το Σουδάν. Το οδικό δίκτυο καλύπτει περισσότερα από 92.000 χλμ. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Οι αεροπορικές συγκοινωνίες εξυπηρετούνται από 85 αεροδρόμια (με βάση στοιχεία του 2008). Το 2007 λειτουργούσαν και 3 ελικοδρόμια.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις της Αιγύπτου αποτελούνται από 450.000 μέλη (ενεργό προσωπικό) και στα 4 σώματα: Στρατό, Ναυτικό, Πολεμική Αεροπορία και Αεροπορική Άμυνα (Air Defense Command), στα οποία οι πολίτες πρέπει να εκπληρώσουν υποχρεωτική στρατιωτική θητεία 36 μηνών. Το 1998 η στρατιωτική δύναμη της Αιγύπτου αριθμούσε 450.000 άτομα. Ο στρατός ξηράς με προσωπικό 320.000 άτομα αποτελείται μεταξύ των άλλων και από 7 τμήματα πεζικού και 23 χωριστές ταξιαρχίες. Στο ναυτικό υπηρετούν 20.000 άτομα και στην αεροπορία 30.000. Οι παραστρατιωτικές ομάδες διαθέτουν 230.000 άντρες. Οι συνολικές δαπάνες για την άμυνα ανέρχονται στο 4,1% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ).