Ο Νίκος Αλέφαντος είναι Έλληνας παλαίμαχος ποδοσφαιριστής και προπονητής. Γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 1939 στην Αθήνα και μεγάλωσε στα Εξάρχεια, όπου διαμένει έως σήμερα.
Ποδοσφαιρική πορεία
Αγωνιζόταν στη θέση του μεσοεπιθετικού και σε μικρή ηλικία ξεκίνησε το ποδόσφαιρο από τον Αστέρα Εξαρχείων της συνοικίας του. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στις ΑΕ Χαλανδρίου, ΠΑΟ Ρουφ, Ολυμπιακό Πειραιώς (μετέχοντας σε έναν αγώνα πρωταθλήματος), Ατρόμητο Πειραιώς (Καμινίων), Ολυμπιακό Χαλκίδος, Παναιγιάλειο, Πανελευσινιακό και Βύζαντα Μεγάρων, όπου το 1969 τερμάτισε την καριέρα του.
Προπονητική πορεία
Ο Αστέρας Εξαρχείων ήταν η πρώτη ομάδα που ανέλαβε ως προπονητής το 1969. Εργάσθηκε στους περισσότερους από τους πλέον δημοφιλείς ελληνικούς συλλόγους, με αποκορύφωμα τον Ολυμπιακό Πειραιώς στον οποίο εργάστηκε τρεις φορές (ανά μία δεκαετία: τέλη 1983, 1994) και 2004), αλλά και στους ΑΕΚ, ΠΑΟΚ, Ηρακλή, Πανιώνιο και Εθνικό Πειραιώς. Στην Α' Εθνική προπόνησε και τους ΟΦΗ, Παναχαϊκή, Ιωνικό, Δόξα Δράμας, Κόρινθο, Απόλλωνα Θεσσαλονίκης, Προοδευτική και Εθνικό Αστέρα.
Παρακολούθησε τις προπονητικές και αγωνιστικές μεθόδους σπουδαίων προπονητών, όπως ο Ερνστ Χάπελ, o Χένες Βαϊσβάιλερ, o Ντέιβ Σέξτον, ο Μαρτσέλο Λίπι, ο Αρίγκο Σάκι, ο Κάρλο Αντσελότι και ο Αλμπέρτο Τζακερόνι. Θαυμάζει τον Ζοζέ Μουρίνιο (τον οποίο θεωρεί καλύτερο στον κόσμο) και τον Σερ Άλεξ Φέργκιουσον, ενώ από τους παλαιότερους τον Ερνστ Χάπελ και τον Σέσαρ Λουίς Μενότι (μεταξύ άλλων). Κατά καιρούς έχει εκφραστεί με πολύ καλά λόγια για τον Ότο Ρεχάγκελ (αποθεώνοντας την τακτική που ακολούθησε στο Euro 2004) αλλά του έχει ασκήσει και δριμύτατη κριτική, ιδίως για τις επιλογές του μετά την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Έχει μεγάλη κόντρα με τον Ντούσαν Μπάγεβιτς και τους δημοσιογράφους Αντώνη Πανούτσο, Αντώνη Καρπετόπουλο και Κώστα Νικολακόπουλο. Είναι φανατικός οπαδός του Ολυμπιακού, τον οποίο υπηρέτησε τόσο ως παίκτης όσο και ως προπονητής, ενώ τρέφει μεγάλη συμπάθεια για τον ΠΑΟΚ και τον Ηρακλή.
Δύο συνεχείς χρονιές στην αρχή της καριέρας του, με τον ΠΑΣ Γιάννενα το 1973–74 (για πρώτη φορά στην ιστορία του συλλόγου) και τον Πιερικό το 1974–75, πέτυχε ισάριθμες ανόδους στην Α' Εθνική κατηγορία, κατακτώντας παράλληλα και τις δύο χρονιές το πρωτάθλημα της Β' Εθνικής. Εκτός από τους δύο αυτούς τίτλους, έχει κατακτήσει και το κύπελλο Κύπρου 1996–97 ως τεχνικός του ΑΠΟΕΛ, μετά από νίκη με 2–0 επί της Ομόνοιας στον τελικό.
Στον Ολυμπιακό μακροβιότερη ήταν η παραμονή του το 1994, που κάλυψε σχεδόν όλη τη χρονιά (Ιανουάριος–Οκτώβριος), αλλά το πρωτάθλημα της περιόδου 1993–94 κατέκτησε η ΑΕΚ (τελευταίο επί προεδρίας Δημήτρη Μελισσανίδη).
Στη Θεσσαλονίκη, ως προπονητής του ΠΑΟΚ και του Ηρακλή είχε αρκετά καλή πορεία (αν και για μικρό χρονικό διάστημα) και επαινέθηκε για το επιθετικό του ποδόσφαιρο. Παρέλαβε τον Ηρακλή σε πολύ κακή κατάσταση (1 βαθμό στο πρωτάθλημα μετά από 6 ματς) και κατάφερε να δημιουργήσει μια αποτελεσματική και άκρως επιθετική ομάδα (σε διαταξη 3–4–3) με αιχμές τους Βασίλη Χατζηπαναγή, Λάκη Παπαϊωάννου, Δανιήλ Παπαδόπουλο, Δημήτρη Αδάμου και Κώστα Μαλουμίδη. Η ομάδα πραγματοποίησε εξαιρετικές εμφανίσεις και κατάφερε να κερδίσει στη Θεσσαλονίκη και τους τρεις μεγάλους των Αθηνών, 3–1 τους Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό και 3–0 την ΑΕΚ, τερματίζοντας τελικώς στην 3η θέση του πρωταθλήματος (ισόβαθμος με την ΑΕΚ).
Αρκετοί διακεκριμένοι ποδοσφαιριστές έχουν μιλήσει με εξαιρετικά λόγια για την προπονητική αξία και τις γνώσεις του Νίκου Αλέφαντου. Ο Νέρι Καστίγιο σε συνέτευξή του ανέφερε πως "o Αλέφαντος ήταν ο καλύτερος προπονητής που είχα στον Ολυμπιακό. Για μένα ο κ. Αλέφαντος ήταν ο μόνος προπονητής που ήρθε και έλεγε ξεκάθαρα στον κάθε παίκτη τι πρέπει να κάνει. Ξέρει πολλή μπάλα. Εντάξει, ο χαρακτήρας του είναι λίγο υπερβολικός και λέει κάτι παραπάνω γι' αυτό και είναι παρεξηγήσιμος". Ο Θανάσης Δημόπουλος τον οποίο είχε πάικτη ο Αλέφαντος έχει δηλώσει πως "o κ. Αλέφαντος για θέματα τακτικής είναι μάνα. Εγώ που τον έζησα σαν προπονητή, στα θέματα προπονητικής και τακτικής δεν υπάρχει άλλος". Ο Λάκης Παπαϊωάννου, διεθνής μέσος των Πιερικού, Ηρακλή και ΠΑΟΚ (είχε προπονητή τον Αλέφαντο και στις δύο πρώτες) δήλωσε: "Είναι ο ανθρωπος που μου άλλαξε τη ζωή, που με καθιέρωσε στον Πιερικό". Επίσης, με πολύ θερμά λόγια για τις προπονητικές και τακτικές ικανότητες του Αλέφαντου έχει εκφραστεί και ο Νίκος Αναστόπουλος.
Αρνητικό ρεκόρ στην ιστορία του ελληνικού (τουλάχιστον) ποδοσφαίρου αποτελεί η παραμονή του στην τεχνική ηγεσία του Φωστήρα για τρεις μόλις ώρες, το Σεπτέμβριο του 2002.
Το Μάρτιο του 2004 ανέλαβε προπονητής του Ολυμπιακού για τρίτη φορά μέσα σε διάστημα 20 χρόνων. Από τη στιγμή που ανέλαβε, ο Ολυμπιακός κατάφερε να κερδίσει όλα τα παιχνίδια στο πρωτάθλημα εκτός του ντέρμπι στη Λεωφόρο με τον Παναθηναϊκό, το οποίο έληξε ισόπαλο με 2–2, μετά από εξόφθαλμο, καταδικαστικό για τον Ολυμπιακό λάθος του διαιτητή Γιώργου Δούρου, το οποίο έχει παραδεχτεί και ο ίδιος σε συνεντεύξεις του.Συγκεκριμένα, με το σκορ στο 1–2 υπέρ του Ολυμπιακού, ο αμυντικός του Παναθηναϊκού Σωτήρης Κυργιάκος χτύπησε με γροθιά στο πρόσωπο εκτός φάσης και μέσα στη μεγάλη περιοχή του τον επιθετικό του Ολυμπιακού Τζιοβάνι, ο οποίος ανταπόδωσε με κλωτσιά. Ο Δούρος αντί να αποβάλει και τους δύο παίκτες ως όφειλε, απέβαλε μόνο τον Τζιοβάνι αφήνοντας εντελώς ατιμώρητο τον Κυργιάκο να συνεχίσει τον αγώνα. Η αντιαθλητική συμπεριφορά των δύο ποδοσφαιριστών θα είχε πιθανότατα αποφευχθεί, εάν ο διατητής είχε καταλογίσει την επικίνδυνη ενέργεια του επιτιθέμενου (παιχνίδι με τον αγκώνα), το οποίο προηγήθηκε της συμπλοκής τους. Ο Παναθηναϊκός εκμεταλλευόμενος το αναπάντεχο αριθμητικό πλεονέκτημα, αλλά και την αποφυγή του πιθανού 1–3 από το πέναλτι, ένα δεκάλεπτο αργότερα κατάφερε στο 82' να ισοφαρίσει σε 2–2 και να διατηρήσει την καθοριστική διαφορά των 2 βαθμών. Σε περίπτωση νίκης του, ο Ολυμπιακός θα είχε προσπεράσει με 1 βαθμό τον αιώνιο αντίπαλο, μόλις 4 αγωνιστικές πριν το φινάλε. Ο ίδιος ο Αλέφαντος έχει τεράστιο παράπονο από αυτό το παιχνίδι και θεωρεί ότι ο Δούρος του στέρησε μια επιτυχία που εδικαιούτο 100%, χαρακτηρίζοντας τα διαιτητικά λάθη ως την "κλοπή του αιώνα".
Το αξιοσημείωτο είναι πως και στις τρεις θητείες του Αλέφαντου στους ερυθρόλευκους, οι πράσινοι πέτυχαν το νταμπλ, έχοντας παραμείνει αήττητοι από τον ίδιο στο πρωτάθλημα (ισοπαλίες τα 1984 και 2004) και επικρατώντας 3-1 στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδας, ένα 20ήμερο μετά τον προαναφερόμενο αγώνα της Λεωφόρου.
Έπειτα την απομάκρυνσή του από τον Ολυμπιακό το Μάιο του 2004, κατόπιν της απώλειας πρωταθλήματος και κυπέλλου, δεν έχει αναλάβει κάποιο σύλλογο, παρότι το όνομά του συνδέθηκε και πάλι με εκείνον του Πειραιά στις αρχές του 2010.
Δημόσια παρουσία
Συχνές είναι οι εμφανίσεις του Αλέφαντου στα ΜΜΕ, ενώ κατά καιρούς έχει πρωταγωνιστήσει και σε διαφημίσεις. Μιλάει με μια γλώσσα λαϊκή, που έχει αγαπηθεί από τον κόσμο. Χαρακτηριστικές είναι οι εκφράσεις που συχνά χρησιμοποιεί όπως "τα πάντα όλα", "το' να, τ' άλλο ξέρω γω", και "μάθε μπαλίτσα". Μιλάει πάντοτε με αυθόρμητο και αυθεντικό τρόπο και εκτός από ποδόσφαιρο ασχολείται πολύ συχνά και με πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά θέματα.
Ο Γιώργος Μητσικώστας μιμείται πολύ συχνά τον Αλέφαντο στις εκπομπές του και η μίμησή του αυτή αγαπήθηκε πολύ από τον κόσμο (είναι από τις αγαπημένες και του ίδιου του Μητσικώστα). Οι δυο τους γνωρίζονται καλά και συζητούν για το ποδόσφαιρο (ο Μητσικώστας είναι πολύ γνωστός φίλαθλος της ΑΕΚ), ενώ ο Αλέφαντος έχει μιλήσει με αποθεωτικά λόγια για τον Μητσικώστα λέγοντας πως είναι "ο καταπληκτικότερος που έχει βγάλει ο αιώνας μας", ενώ τον έχει χαρακτηρίσει "φανταστικό" και "γίγαντα".
Το 1983 το λαϊκό μουσικό σχήμα Τα παιδιά από την Πάτρα κυκλοφόρησε δίσκο στον οποίο περιέχεται τραγούδι για τον Νίκο Αλέφαντο με τίτλο "Γεια σου ρε Αλέφαντε, είσαι παλικάρι" που εξυμνεί την ακεραιότητα, την παλικαριά και το σθένος του Έλληνα προπονητή, μιλώντας παράλληλα και για αδικίες που έχει υποστεί.
Από την τηλεοπτική περίοδο 2011–12 συμμετέχει σε εβδομαδιαία αθλητική εκπομπή ιδιωτικού αθηναϊκού καναλιού (ΑRΤ TV), στην οποία παίρνει μέρος και ο Κωστής Ραπτόπουλος.
Ο Νίκος Αλέφαντος εμφανίζει, τέλος, μια τάση να αλλοιώνει κατά λάθος τα ονόματα (κυρίως ξένων) παικτών, προπονητών και συλλόγων, η οποία γίνεται αφορμή για σχόλια στον αθλητικό, κυρίως, τύπο.